Người giữ “hồn” dân tộc Dao trên mới mẻ đỉnh Mẫu Sơn

Cựu đam mê và yêu thích những bộ y phục sặc sỡ của đồng bào mình từ bé, năm lên 10 tuổi bà Phan đã theo mẹ học thêu, đến năm 14 tuổi đã tự may và thêu những bộ trang phục dân tộc cho mình. Bà Phan quan niệm: "Mình là người Dao, phải giữ lấy nét văn hóa của dân tộc mình”. Theo bà Phan, để hoàn thành một bộ trang phục dân tộc của người Dao đỏ phải mất hơn 3 tháng. Đã có biết bao cô gái dân tộc Dao đỏ ở thôn Khuổi Lầy này lớn lên, đi lấy chồng được đôi bàn tay khéo léo của bà Phan may và thêu những bộ trang phục dân tộc trong ngày cưới. Mảnh vải đã được nhuộm chàm thô rám nhưng qua đôi tay bà Phan trở thành hấp dẫn, những hình hoa văn như cây lúa, con rồng, con chim, hình người... Được bà thêu từ các loại chỉ màu làm thành một bức tranh thiên nhiên trên nền vải rất tinh tế. Các đường chỉ bà Phan thêu đều và thẳng. Bộ trang phục của dân tộc người Dao đỏ được thêu hoa văn ở tà áo, lưng áo, gấu áo, cổ áo. Hoa văn hội tụ nhiều nhất và cũng khó thêu nhất là ở gấu áo. Người thêu không phải thêu theo hình đã có sẵn mà thêu theo trí nhớ tượng. Bà vê các sợi chỉ để viền cho cổ. Bộ y phục người Dao đỏ xưa kia được thêu các hình hoa văn rất đơn giản như hình cây cau, hình quả trứng nhưng trên bộ trang phục dân tộc của bà Phan thêu có cả hình hoa văn là cây lúa, con chim, hình người, hình ngôi sao... Từ các sợi chỉ nhiều màu sắc, bà Phan làm cho bộ y phục của dân tộc mình thêm đa dạng, nhãi con hơn. Các cháu và con dâu bà thường nhật phải lao động nên vẫn mặc áo sơ mi, áo phông, quần vải nhưng hễ gia đình có việc và trong các ngày lễ tết, mọi người đều diện những bộ trang phục của dân tộc do bà thêu và may. Trưa nào, bọn trẻ trong xóm cũng kéo đến ngôi nhà nhỏ của bà Phan để bà bảo cho cách thêu và may. Tranh thủ những lúc rảnh, bà Phan mang kim chỉ, vải thêu để dạy cho bọn trẻ trong bản. Bà cầm tay từng cháu chỉ cho cách đặt mũi kim, cách thêu các hình hoa văn từ đơn giản là hình quả trứng rồi đến các hình khó hơn như hình cây lúa, con chim. Bà Phan luôn dạy các cháu, người Dao đỏ nhiều đời đã gìn giữ được bản sắc dân tộc trên các bộ trang phục, do đó phải học cách thêu và may trang phục để gìn giữ nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Theo lời bà, con nít ở thôn Khuổi Lầy rất chăm chỉ học cách may và thêu từ bà. Hoàng Văn Hương