Nhà nông càng ngày càng khó khăn

Bán đất lúa để đi làm thuê Căn nhà ông Hai Khảnh, ấp Tân An, xã Bình Thạnh Trung, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp nằm vẹo vọ trước con kênh Xáng Lớn chảy qua. Hai em Mỹ Tiên (17 tuổi) và Trúc Phương (15 tuổi) phụ giúp gia đình làm nghề phụ. Được biết, gia đình ông Hai Khảnh đã từng có 6 công đất trồng lúa nhưng nghề trồng lúa chẳng nuôi sống gia đình ông với 8 người con. Em Mỹ Liên, 17 tuổi, một trong những người con của ông Hai Khánh buồn rầu nói: “3 năm trước, ba em bán hết 4 công đất lấy tiền để trả nợ rồi chuyển sang nuôi vịt. Nhưng nuôi vịt cũng lỗ. Năm rồi nhà em bán thêm 1 công đất nữa. Hiện nay nhà em còn 1 công lúa trồng giống IR50404 lấy gạo ăn. Bán hết ruộng nên mấy chị của em giờ lên tỉnh thành làm thuê nhân. Ba mẹ em giờ cũng phải đi làm thuê cho người khác để kiếm sống”. Trong chuyến đi về vùng đất ĐBSCL, những nông hộ mà chúng tôi được tiếp xúc đều cho rằng, với vài công lúa ít ỏi, giá lúa thấp mà chi phí phân bón, thuốc trừ sâu “mùa vụ sau cao hơn mùa vụ trước” nên người dân cày thậm chí không thể đủ sống bằng nghề lúa. Anh dân cày Nguyễn Hoàng Việt, ấp Đông Lợi. Xã Đông Bình, huyện Thới Lai, Cần Thơ san sớt: “Những lúc nông nhàn, anh em tụi tui phải đi làm công để có thêm chút tiền lo cho gia đình. Ai kêu gì làm nấy: phụ hồ, vác lúa mướn... Nhưng nói thiệt là chẳng thể bỏ được nghề lúa vì không biết phải sống bằng nghề gì khác”. Có những gia đình đồng bào Khmer tại Cần Thơ, như gia đình bà Liêu Phai, 60 tuổi, có 3 công lúa IR50404 nuôi tới 15 miệng ăn. Ngoài việc đồng áng, bà Liêu Phai và con cháu trong gia đình phải đi làm mướn, làm công mới có đủ cái ăn. Nan giải bài toán cần lao nông thôn Ông Nguyễn Văn Đen, Phó chủ toạ thị trấn Thới Lai cho biết, cả thị trấn có tới 50% hộ nông dân sản xuất nông nghiệp trên tổng diện tích 500 ha. Rất nhiều các hộ làm nông đều thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo và mấy năm qua, thị trấn đang có tình trạng “dồn điền đổi thửa”. Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Đen lý giải, những nông hộ có ít đất sản xuất lúa, làm thấm tháp lỗ, nợ nần chồng chất, không có tiền trả nợ nên phải bán đất cho những nông hộ có tiền. “Người giàu gom hết đất, người nghèo mất đất sinh sản thì phải chuyển nghề khác, mà cốt tử là đi làm thuê làm công. Cho nên, tốc độ giảm nghèo của thị trấn rất chậm. Mỗi năm giảm được 1 - 2%, giảm được hộ nghèo này nhưng lại nảy hộ khác”, ông Đen nói. Theo Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Đen, giá đất ruộng hiện tại thị trấn có giá từ 2 - 4 lượng vàng tùy vị trí. Những năm qua, người đồng bào Khmer, 10 hộ thì có đến 5, 7 hộ bán đất đi làm công. Mặt khác, tình trạng già hóa lao động nông nghiệp cũng tăng lên do lao động trẻ không còn mặn mà với ruộng đồng, bỏ lên thị thành để làm thuê nhân vì thu nhập cao hơn. Đồng thời, quá trình cơ giới hóa đưa vào sinh sản nông nghiệp cũng đã dẫn đến tình trạng dôi dư lao động nông thôn. Phó Chủ tịch Nguyễn Văn Đen cho biết: “Ngày trước, công việc gặt đập bằng tay phải cần rất nhiều nhân công. Kể từ khi có máy gặt đập liên hiệp thì nhu cầu lao động giảm. Dù UBND thị trấn có nhiều cách hỗ trợ như: mở lớp đào tạo nghề, hỗ trợ khoa học kỹ thuật, hỗ trợ giá cây con giống, cho vay ưu đãi... Nhưng đời sống người dân vẫn rất khó khăn”. Ông Phạm Văn Quỳnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cần Thơ cho biết, muốn cho người dân cày có nghề nghiệp ổn định, thoát nghèo thì cần phát triển công nghiệp, dịch vụ, thương nghiệp ở nông thôn. Người nông dân có thu nhập tốt hơn thì mới giải quyết tình trạng “chảy máu” cần lao nông thôn. Bài và ảnh:Anh Đức Bài 4: Cánh đồng mẫu lớn nhưng... “Chưa lớn”