Hát hay, múa đẹp, nghệ sĩ Phạm Ngọc Sơn làm người xem nhớ mãi về những vai diễn để đời trong nhiều vở tuồng cổ và đương đại … Ông cũng là tác giả kịch bản của nhiều vở Sân khấu hoặc chuyển thể sàn diễn được nhiều đoàn nghệ thuật tiếng tăm trong cả nước trình diễn như “Quyền uy và tội ác”, “Dời đô”, “tình và khát vọng”
Tiết mục “ruột” của lớp tuồng cũng như Đoàn Tuồng Liên khu 5 biểu diễn phục vụ Bác là trích đoạn “Trưng Trắc, Trưng Nhị đề cờ” trong vở tuồng “Trưng Nữ Vương” của soạn giả Tống Phước Phổ.
Ông bảo: “Không phải không buồn, nhưng với nghệ sĩ, cái quan yếu hơn danh hiệu này nọ là để lại gì cho nghệ thuật và cho công chúng. Xúc cảm đó đã theo suốt ông trong những ngày công tác ở Đoàn Tuồng Liên khu 5, hay khi vào mặt trận Khu 5 và vẫn nguyên lành khi nô nức kể với tôi kỷ niệm về những lần được biểu diễn phục vụ Bác. Chính bởi thế không ít lần, ban ngày sốt lên đến trên 40 độ hay rét run cầm cập, giữa mùa hè mà quấn mấy lần chăn, vậy mà ban đêm, như một sự thôi thúc, anh em vùng dậy, hóa trang, lên trình diễn ngon lành phục vụ bộ đội, dân công và dân chúng.
Nghe tiếng vỗ tay tán dương của khán giả, thấy ánh mắt ông ngời lên, tôi biết ông rất hạnh phúc. 5 lần tham dự trình diễn phục vụ Bác Năm 1959, 17 tuổi, rời làng Vích, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An, Phạm Ngọc Sơn ra Hà Nội, học khóa trước hết của Khoa Tuồng, Trường Ca kịch Dân tộc Trung ương (nay là Trường Đại học sàn diễn và Điện ảnh Hà Nội), với sự gửi gắm của cả một gia tộc có truyền thống về nghệ thuật và của một làng quê nức danh với chiếu chèo hay vào bậc nhất xứ Nghệ.
Trong một lần biểu diễn ở huyện Hoàn Ân, tỉnh Bình Định, không may bị điệp viên, Đoàn bị địch vây bắt gần hết, trong đó có những tăm tiếng nổi danh sau này như NSND Võ Sĩ Thừa, soạn giả Nguyễn Kim Hùng… Nhiệm vụ của ông và anh em nghệ sĩ miền Bắc vào là vừa trình diễn vừa đào tạo, củng cố lại Đoàn.
Chúng tôi không có món quà gì, chỉ có một mũ cối gạo tặng các đồng chí, mong các đồng chí nhận, ăn cho có sức để phục vụ quần chúng, phục vụ lính”. Một trong những kỷ niệm không bao giờ quên của nghệ sĩ Phạm Ngọc Sơn trong những năm là sinh viên và công tác ở Đoàn Tuồng Liên khu 5 là được 5 lần tham gia trình diễn phục vụ Bác Hồ cùng lãnh đạo Trung ương và khách quốc tế. ”. Bạn cùng lớp với Phạm Ngọc Sơn, hầu hết đều được phong NSƯT, NSND cả.
Ông kể, khi vào đến chiến trận, mới biết Đoàn vừa gặp tổn thất rất nặng nề.
Cũng chính trong những tháng năm ác liệt của chiến trận, đã nảy nở tình yêu giữa nghệ sĩ Phạm Ngọc Sơn và nghệ sĩ Phương Cơ - cũng từ Đoàn Tuồng Thanh Hóa vào bổ sung cho Đoàn Tuồng và Dân ca Khu 5.
Kỷ niệm mặt trận Về công tác một thời gian ở Đoàn Tuồng Liên khu 5, năm 1968, Phạm Ngọc Sơn vào chiến trường, công tác tại Đoàn Tuồng và Dân ca Khu 5. Anh em đội viên lặng đi xem văn công trình diễn. Cháy mãi ngọn lửa tuồng Sau 1975, vợ chồng nghệ sĩ Phạm Ngọc Sơn và Phương Cơ về công tác tại tỉnh Phú Khánh và Phú Yên.
Rồi cả tiểu đoàn cùng đứng cả dậy, từng tràng pháo tay vang lên không ngớt.
Sau khi ra trường, Phạm Ngọc Sơn về công tác ở Đoàn Tuồng Liên khu 5 thuộc hí viện Tuồng Việt Nam. Công tác ở nhiều đơn vị khác nhau, nhưng tình yêu đối với tuồng trong ông chưa bao giờ vơi. Ông đã cùng Chi hội sàn diễn Hội LHVHNT tỉnh Phú Yên thực hiện nhiều đợt chuyện trò, giới thiệu nghệ thuật tuồng cho các trường phổ quát và chuyên nghiệp trong tỉnh. Hiện ông đang viết vở tuồng “Người phụ nữ hóa muỗi” và chuyển thể vở kịch nói “Lý Thường Kiệt” của tác giả Phạm Hải sang tuồng.
Trong ánh lửa bập bùng do quân nhân nhóm lên, anh em biểu diễn say sưa hơn 2 tiếng đồng hồ, mặc dù chiều hôm ấy, mỗi diễn viên chỉ có vài khúc sắn lót lòng. Tối hôm ấy, cả đoàn 17 người, nấu một nồi cơm ăn với muối, cảm thấy như chưa bao giờ được ăn bữa cơm ngon đến thế. Có khiếu về nghệ thuật từ nhỏ, được những giáo sư, nghệ sĩ nổi danh cũng mới từ Liên khu 5 ra như Giáo sư Hoàng Châu Ký, NSND Nguyễn Nho Túy… truyền dạy, Phạm Ngọc Sơn chóng vánh thu nhận các tri thức về bộ môn nghệ thuật độc đáo này của dân tộc và được sắm vai nhiều trích đoạn tuồng và vở tuồng nức tiếng.
Mỗi lần gặp ông, thấy ông sôi nổi chuyện nghề, có lúc cao hứng còn cười mấy điệu trong 36 điệu cười dường như là một đặc sắc của Phạm Ngọc Sơn, tôi thấy chuyện vân vi danh phận không còn ý nghĩa ở người nghệ sĩ đã hài lòng về sống ở “tỉnh lẻ” này.
Vậy là anh em dừng lại, trình diễn ngay. Lần đó, sau khi khen và thưởng kẹo cho diễn viên, Bác yêu cầu các vị khách quốc tế có mặt hôm ấy cùng Bác hát một bài dân ca Tây Ban Nha bằng tiếng Tây Ban Nha, do Bác chỉ huy
Mỗi lần xem xong, Bác đều khen ngợi: “Các cháu biểu diễn tiến bộ hơn lần trước” và thưởng kẹo cho diễn viên. Bạn bè ông lâu ngày gặp lại rất ngạc nhiên vì ông chưa được phong NSƯT.
Nhiều người trong đoàn đã mãi mãi nằm lại, trong đó có những cái chết khôn cùng tức tưởi, trong đó có Cao Đình Cựu, người bạn thân nhân kiệt, học cùng lớp, cùng quê, cùng vào mặt trận một đợt.
Đầu năm 1971, do địch rải chất độc, sắn của đơn vị tăng gia chết hết, đói vàng mắt suốt mấy tháng liền. Nghệ sĩ Phạm Ngọc Sơn rất nhiệt huyết với việc đưa nghệ thuật tuồng vào giảng đường. Ra Tết mới rồi, tại các địa phương ở Phú Yên, hí trường Tuồng Đào Tấn (Bình Định) có đợt lưu diễn vở “tình yêu và khát vọng” của Phạm Ngọc Sơn viết về Phù nghĩa hầu Lương Văn Chánh, người có công tổ chức khai khẩn, lập nên vùng đất Phú Yên.
7 năm làm mướn tác nghệ thuật tại mặt trận, dù đói cơm lạt muối, không ít lần cái chết kề cận, nhưng được trình diễn phục vụ bộ đội, phục vụ quần chúng. Một cảnh trong vở “tình yêu và khát vọng” do hí trường Tuồng Đào Tấn (Bình Định) biểu diễn.
Bữa nọ, một diễn viên trong đoàn đem về một bọc nấm. Nghệ sĩ Phạm Ngọc Sơn cho biết, vở tuồng là tấm lòng của ông đối với vùng đất Phú Yên tình sâu nghĩa nặng mà ông đã gắn bó hơn nửa thế cục.
Riêng ông, mấy lần làm hồ sơ, nhưng chỉ vì vài lý do rất nhiêu khê mà đành lỡ dịp. Một lần trong số đó, ông nhớ là vào mùa Thu năm 1967, Đoàn Tuồng Liên khu 5 lại vinh dự được trình diễn phục vụ Bác và đoàn đại biểu các nước Mỹ La tinh sang thăm Việt Nam. Không có đũa chỉ huy nhưng Người đã dùng động tác chỉ huy như một nhạc trưởng thực sự.
Đồng chí Tiểu đoàn trưởng tần ngần nắm tay từng diễn viên, xúc động nói: “Các đồng chí diễn hay quá! Ở giữa trận mạc không ngờ lại được xem văn công biểu diễn hay đến vậy. Không ngờ, đó là nấm độc. Ở tuổi 72, ông vẫn đau đáu nỗi niềm tuồng. Sáng hôm sau, tìm hiểu, mới biết mũ cối gạo đó là tiêu chuẩn bữa sáng của cả tiểu đoàn.
Nghệ sĩ Phạm Ngọc Sơn. Không ít vui buồn trong những năm phục vụ ở chiến trận. Đẹp nhất là tình cảm giữa người nghệ sĩ và khán giả. Riêng Phạm Ngọc Sơn cũng nôn thốc, nôn tháo, điều trị mấy ngày mới qua nguy kịch. Cao Đình Cựu đang sốt, bị ngộ độc nặng đã ra đi. Có lần, Đoàn đang hành binh trên đường Trường Sơn thì gặp một tiểu đoàn cũng vừa từ miền Bắc vào.
Tưởng nấm mối, anh em liền nấu ăn, khen ngon. Nhìn các vị khách quốc tế say sưa hát bài dân ca Tây Ban Nha theo động tác chỉ huy của Bác, trong ông và các diễn viên của đoàn trào dâng một cảm xúc khó tả về vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.
#, Nghệ sĩ Phạm Ngọc Sơn cho rằng, đó là những ngày tháng đẹp nhất trong thế cuộc nghệ sĩ của mình.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét