Báo Thái Lan: Tranh chấp Biển Đông vẫn đáng tin cậy bế tắc.

Lê Chân (theo The Nation)

Nếu mỗi nước thành viên ASEAN cứ đi theo con đường riêng rẽ, ASEAN và các phương tiện ngoại giao trong khu vực sẽ trở thành vô nghĩa. Cuộc họp kéo dài từ ngày 28 đến ngày 30/8 sẽ cung cấp cho các bộ trưởng ngoại giao ASEAN một dịp để bàn luận về “tàu cao tốc” Trung Quốc, mang lại nhiều thay đổi kinh tế-xã hội cho cả Trung Quốc và các nước láng giềng trong thế kỷ 21.

Việc sớm phê duyệt COC có thể không chóng vánh giải quyết được những tranh chấp cụ thể trong khu vực. Tình hình bao tay đến mức một số thành viên ASEAN bắt đầu đặt niềm tin nhiều hơn vào sự hiện diện gia tăng của Mỹ trong khu vực để ứng phó và “cân bằng” thần thế đang lên của Trung Quốc. Các vị bộ trưởng ngoại giao ASEAN tuyên bố rõ tại một cuộc họp không chính thức ở Hua Hin (Thái Lan) tuần trước rằng ASEAN sẽ kết đoàn để thúc đẩy bộ lề luật ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).

Nhưng đây là một văn kiện không có tính ràng buộc để phán quyết về khiếu nại hàng hải và tranh chấp. Các vị bộ trưởng ngoại giao của ASEAN và Trung Quốc sẽ nhóm họp vào tuần tới tại Bắc Kinh để kỷ niệm kỷ niệm 10 năm ngày thiết lập quan hệ đối tác chiến lược Trung Quốc-ASEAN, nhưng chỉ riêng lễ kỷ niệm này chẳng thể làm đổi thay thực trạng của các vấn đề trong khu vực.

Chính bởi vậy, các cuộc họp trong tháng này nên dành thời gian nhiều hơn để thảo luận về các Quy tắc ứng xử, đặt ra đường hướng rõ ràng cho cuộc họp tham mưu chính thức giữa các quan chức cao cấp của ASEAN và Trung Quốc, sẽ được tổ chức vào giữa tháng 9, cũng ở Trung Quốc. Sau đó, Trung Quốc sẽ đi theo chiều hướng trái lại và điều này có thể gây hiểm nguy cho các thỏa thuận cộng tác khác giữa Trung Quốc và các nước ASEAN.

Các vị bộ trưởng ngoại giao ASEAN muốn sớm đạt được bộ Quy tắc ứng xử quan yếu này, cung cấp cho COC dụng cụ hữu hiệu chứ không phải biến nó thành “một con hổ giấy”. ASEAN muốn cuộc họp giữa tháng 9/2013 với Trung Quốc đàm đạo trang nghiêm về bản tính của luật lệ ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC), nhưng Bắc Kinh có thể sẽ không gấp đi đến kết luận bất cứ điều gì, mà chỉ gợi mở vấn đề cần được thảo luận.

Một số thành viên ASEAN như Philippines đã tìm cách dựa vào trọng tài quốc tế để giải quyết tranh chấp ở Biển Đông, vì Manila cho rằng cho đến nay, không có cơ chế hiệu quả trong khu vực để giải quyết các vấn đề với Trung Quốc.

Điều này là rất cấp thiết đối hòa bình và ổn định lâu dài ở Biển Đông. Dĩ nhiên, Philippines và các nước ASEAN có quyền khoảng giải pháp riêng để giải quyết vấn đề tranh chấp bờ cõi, nhưng điều đó có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ tổng thể giữa ASEAN và Trung Quốc.

Tàu chiến Mỹ ở Biển Đông   Theo báo  The Nation  (Dân tộc) của Thái Lan, Trung Quốc và và Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) sẽ chẳng thể giải quyết tranh chấp cương vực đang diễn ra ở Biển Đông, nếu không có dũng khí chính trị trong khâu ra quyết định.

Cho đến nay, ASEAN và Trung Quốc đã tán thành Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), được ký kết tại Phnom Penh vào ngày 4/11/2002. Tuy nhiên, vấn đề cũ là tranh chấp Biển Đông đang phủ bóng đen và sẽ còn khá âm u trong một thời kì dài, trừ khi các bên sở quan đạt được cách thức giải quyết hợp lý để xoa dịu găng.

Nhưng việc duyệt COC là “càng sớm, càng tốt” để tránh xung đột trong ngày mai ở Biển Đông.