Khi giáo liên tục dục bị coi như hàng hóa.

Nhưng cơ chế không rõ giữa một bên là phúc lợi công miễn phí một bên là dịch vụ (tiếng rằng trường tư nhưng lại hưởng một ưu đãi khổng lồ từ những khu đất được đồng ý cho thuê với giá rẻ) dẫn đến những kẽ hở cho những người lợi dụng cơ hội kinh dinh giáo dục

Cẩm Thúy. Nếu có coi giáo dục là dịch vụ thì cũng chỉ vận dụng với bậc đại học.

Ở bậc phổ quát, đại phần lớn các nước đều coi giáo dục là phúc lợi, Nhà nước phải đảm bảo. Nếu các nhà đầu tư biết chẳng thể kiếm lời từ giáo dục họ sẽ không đổ xô mở trường. GS Hoàng Xuân Sính – người đi tiền phong với việc mở trường đại học tư thục trước tiên ở Việt Nam (cho đến giờ này, nó vẫn là ngôi trường tư có thương hiệu nhất), ngay từ rất sớm đã cảnh báo: "Nếu coi giáo dục là doanh nghiệp, chi phối bởi quy luật cung – cầu là chết đấy”.

Việc nhiều trường đại học ngoài công lập mở ra không tuyển sinh được hay câu chuyện của Trường Phương Nam bữa nay là hậu quả của một quan niệm sai về giáo dục khiến một thời gian dài người ta đổ xô đi mở trường tư và lập dự án trường tư để thuê đất với giá rẻ mạt.

Ba chữ "từng lớp hóa” là một chủ trương không sai nhưng không có nghĩa là đổ xô đầu tư vào giáo dục chỉ để châm bẩm kiếm lời. Ở bậc phổ thông, đại phần lớn các nước đều coi giáo dục là phúc lợi, quốc gia phải đảm bảo Nổi lên như một trường tư thục ra đời rất sớm với những lời truyền bá rầm rộ về chất lượng, những ai từng đến ngôi trường này đều thấy tháng ngạc vì nó được tọa lạc trên một khu đất rộng bao la.

Nhiều người cho rằng trên thế giới nhiều nước không còn coi giáo dục là phúc lợi công, mà chuyển sang quan niệm là một nền công nghiệp dịch vụ trong đó cũng có sự cạnh tranh, hướng đến khách hàng…Nhưng với đa số các nhà giáo dục khác, việc hiểu như vậy là hiểu một cách chưa thấu triệt.

Không phải là vớ nhưng vững chắc, trong số những trường mở ra, số nhà đầu tư thực sự muốn cùng nhau mở mang dân trí hay vì nền dân khí nước nhà không nhiều. Điều đáng tiếc nhất ở Việt Nam những năm qua là một cơ chế chưa rõ ràng. Có người sẽ cho là các trường ở nước ngoài vẫn có cạnh tranh quyết liệt trong tuyển sinh, trong việc lôi cuốn học trò. Chính bà Sính – người đang ở cương vị chủ toạ Hội đồng Quản trị một trường đại học tư thục đã từng nói: Ngay cả ở Havard, hội đồng quản trị chỉ là để điều hành cho bộ máy nhà trường hoạt động tốt, đạt chất lượng hàng đầu thế giới chứ không phải để chia nhau tiền lãi.

Đó là việc họ làm thương hiệu bằng cách vấn thầy giỏi để cuộn trò giỏi. Nếu các nhà quản lý hiểu giáo dục là phúc lợi thì chắc chắn họ không phê duyệt cho các dự án giáo dục thuê những khu đất bát ngát rồi chỉ để tuyển vài chục học sinh.

Có thể giảng giải việc Trường Phương Nam đột ngột đóng cửa lớp học bằng lý do gì khác ngoài hệ quả thế tất của quy luật cung – cầu? Việc học trò đang học rồi nhà trường bảo chuyển sang trường khác chính là cách cư xử của những người đang coi việc làm giáo dục giống với việc kinh doanh hàng hóa - nguồn thu không đảm bảo thì thôi không kinh doanh nữa.

Tức là một công cuộc vấn chất xám. Trong khi ngay cả ở những nơi cứ tưởng người ta hờ hững là muốn đi học phải nộp tiền và tiền nào của nấy thì giáo dục vẫn tịnh vô không phải là miếng bánh lợi nhuận để chia phần.

Giáo dục là hàng hóa hay không phải là hàng hóa là những khái niệm đã được tranh biện từ lâu. Quả nhiên, sau này, khi chất lượng trường mỗi càng ngày càng xuống, quy mô tuyển sinh mỗi ngày một thu hẹp và đỉnh điểm đến giờ khi có những học trò đã theo học 4 năm ở đây lại bị trường đột ngột thông tin là phải chuyển đi nơi khác thì điều gợn ban đầu (rằng chừng như người ta mở khu trường này vì một dự án đất rộng minh mông hơn là vì chân thành muốn làm giáo dục?), cũng đột ngột trở nên không phải là một sự nghi hoặc quá đáng! GS Hoàng Xuân Sính – người đi tiên phong với việc mở trường đại học dân lập trước hết ở Việt Nam (cho đến giờ này, nó vẫn là ngôi trường tư có thương hiệu nhất), ngay từ rất sớm đã cảnh báo: "Nếu coi giáo dục là doanh nghiệp, chi phối bởi quy luật cung – cầu là chết đấy”.

Cũng cho phép mở trường ngoài công lập, liên kết đào tạo với nước ngoài, mở chi nhánh của nước ngoài ở VN. Nhiều lần, khi trả lời phỏng vấn người viết bài này, bà giáo Sính đã nói: "Nếu một Nhà nước thật sự muốn công bằng, dân chủ, văn minh thì phải coi giáo dục là phúc lợi”.